آشنایی با ساز تار و اساتید برتر آن

ساز تار یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایران زمین است که تاریخچه‌ای کهن دارد. ساز تار در دیگر کشورهایی مانند افغانستان، تاجیکستان، ارمنستان، گرجستان و چند کشور دیگر در خاورمیانه نیز طرفداران زیادی دارد.

این ساز زهی امروزه نیز طرفداران زیادی برای نواختن دارد. کسانی که به دنبال آموزشگاه موسیقی در تهران هستند تا این هنر زیبا را بیاموزند کم نیستند.

تاریخچه این ساز به دوران صفویان باز می‌گردد. همچنین ساز تار در سال‌های 1790 میلادی در بین مردمان شیراز طرفداران زیادی داشته که احتمال می‌دهند این ساز د آن زمان به نام دیگری مشهور بوده است.

در ساخت تار هر چقدر چوب آن کهنه‌تر باشد صدای بهتری تولید می‌کند. این بهتر بودن صدا به دلیل خشک بودن نوع چوب است. در واقع هر چقدر ساز قدیمی‌تر باشد، از تار نو صدای بهتری دارد. بنابراین اگر قصد دارید مانند حرفه‌ای‌ها بنوازید به دنبال تارهای استفاده شده بگردید.

صدای این ساز در هنگام نواختن باید صاف و شفاف باشد و صدای اضافی دیگری ایجاد نکند. اندازه کاسه دو تکه این ساز تاثیر مستقیمی بر روی صدای ساز دارد. با نواختن صدای ارتعاش یافته به کاسه ساز برخورد می‌کند و صدایی تولید می‌شود.

یکی دیگر از ویژگی‌های ساز تار مرغوب، وزن آن است. وزن ساز باید حالتی معمول داشته باشد تا برای نگهداری و نواختن آن دچار مشکل نشوید. همچنین سایز و اندازه آن باید متناسب با هنرجوی این ساز باشد. شما در زمان نواختن باید احساس راحتی بکنید.

مشخصات و ویژگی‌های ساز تار

تار در گذشته به 5 سیم و 5 تار شناخته می‌شد، اما پس از مدتی یک سیم دیگر به این ساز اضافه شد که در مجموع با 6 تار نواخته می‌شد. این کار توسط فردی با نام غلامحسین درویش انجام گرفت.

اما اگر بخواهیم از شکل کلی ساز تار بگوییم این ساز از کاسه‌ای دو تکه تشکیل شده که با دسته‌ای از جنس چوب با 28 پرده ایجاد شده است. جنس دسته تار از چوب درخت گردو و جنس بدنه اصلی یا کاسه آن از چوب درخت توت است. روی قسمت کاسه این ساز پوست بره یا بز یا جنین گاو کشیده می‌شود.

6 سیم تار به ترتیب به این شکل چیده شده‌اند، سیم اول و دوم و پنجم به رنگ سفید و از نوع فلزی، سیم سوم و چهارم از جنس فلز برنج، و در آخر سیم ششم که صدای بم تولید می‌کند از جنس فلز به رنگ زرد تشکیل شده است.

اساتید برجسته‌ای که با این ساز زندگی کردند

همان طور که گفته شد، استاد درویش خان آخرین تغییرات ظاهری تار را انجام داد. او با اضافه کردن سیم ششم صدای ساز را گسترش داد پس ایشان یکی از اولین اساتید دارای هنر نواختن ساز تار بود که با تکمیل کردن دامنه صوتی ساز، صدایی رساتر و گیراتر برای این ساز پدید آورد.

استاد جلیل شهناز را همگی با نام پرآوازه‌اش میشناسیم. جلیل شهناز در خانواده‌ای بزرگ شد که همه آنان با هنر موسیقی آشنایی داشتند. همین موضوع راه را برای درک موسیقی برای ایشان آسان می‌کرد. ایشان در طی سال‌های زندگانی‌اش عاشقانه تار می‌نواخت و آثار دل‌انگیزی برجای گذاشت. ایشان با اساتید آواز ایرانی همچون محمدرضا شجریان و شهرام ناظری برای تولید آثار موسیقی همکاری داشت و در سال 1383 به عنوان چهره برتر هنر و موسیقی انتخاب شد. او با سازهای دیگری مانند تمبک، سنتور و ویولن نیز آشنایی داشت.

حسین علیزاده یکی از چهره‌های شناخته شده در موسیقی سنتی ایرانی است که با نواختن ساز تار، همه را میخکوب می‌کند. او شروع علاقه خود در موسیقی را از سنین نوجوانی و تحصیل در هنرستان موسیقی رقم زد. او تا کنون 3 جایزه جهانی برای انتخاب بهترین آلبوم موسیقی سنتی جهان دریافت کرده است.

باتشکر از همراهی شما عزیزان، امیدواریم مقالات آموزشگاه موسیقی راه صبا برای شما مفید واقع شده باشد.

با درج نظرات خود، ما را در راه آموزش موسیقی یاری فرمایید.