همه چیز درباره کلیفون

کلیفون چیست؟

کلیفون که به آن رزین یا قیر یونانی نیز گفته می‌شود، فرم جامدی از رزین است که از شیره درختان سوزنی‌برگ مانند کاج، ارس، صنوبر، سرو و عمدتاً درختان مخروطی به دست می‌آید و با گرم کردن رزین، مایع تازه‌ای تولید می‌شود تا اجزاء ترپن مایع فرار را بخار کند. کلیفون نیمه شفاف بوده و دارای رنگ‌های متفاوتی از زرد تا سیاه است. در دمای اتاق کلیفون شکننده است اما در دمای بالای اجاق ذوب می‌شود. این ماده به‌طور عمده از اسیدهای مختلف رزینی به‌ویژه اسید آبیتیک تشکیل شده است. اصطلاح “colophony” از کلمه لاتین colophonia resina به معنای “رزین از Colophon” که زبان قدیمی مردم یونان هست، گرفته شده است.

موارد استفاده از کلیفون چیست؟

از کلیفون در محصولات مراقبت‌های بهداشتی شخصی و زیبایی، داروهای موضعی، پوشش‌های سطحی، روان کننده‌ها، چسب‌ها و برای مهروموم استفاده می‌شود. همچنین از این رزین برای سازهای زهی، وزنه‌برداری و کفش رقصنده نیز استفاده می‌شود. یکی دیگر از منابع استفاده از این ماده در پوشک و محصولات بهداشتی زنانه است. مشتقات رزینی در چسب کفش نیز یافت می‌شود، به‌ویژه به‌عنوان یک ماده محکم کننده در سیمان‌های لاستیکی از آن برای اتصال تنها یا اتصال لایه‌های زیر کفی کف‌پوش نیز استفاده می‌شود.

انواع کلیفون چیست؟

کلیفون رزینی است که از گونه‌های مختلف درختان سوزنی‌برگ تهیه می‌شود. سه نوع مختلف از کلیفون وجود دارد که به روش بازیابی آن بستگی دارد: رزین صمغ، رزین چوب و رزین روغنی. رزین صمغ از گونه‌های مختلف درختان کاج زنده به دست می‌آید. از درختان یک شیره به نام اولئورزین جاری می‌شود، سپس اولئورزین تقطیرشده تا سقز به‌عنوان ماده تقطیر و رزین صمغ به‌عنوان مانده تقطیر به دست ‌آید. رزین چوب از کنده‌های کاج قدیمی تولید می‌شود. رزین روغن نیز به‌عنوان یک محصول جانبی از خمیر سولفات چوب درختان سوزنی‌برگ به دست می‌آید. عرضه کنده‌های کاج برای تولید کلیفون چوبی در حال کاهش است و امروزه عمده‌ترین انواع تولیدشده عبارت‌اند از: کلیفون صمغی و کلیفون روغنی.
در ادبیات فنی، اصطلاح “colophony” با رزین صمغ مطابقت دارد. در ادبیات مربوط به پوست‌شناسی، رزین روغن و رزین چوب نیز در اصطلاح “colophony” گنجانده‌شده است زیرا رزین‌ها دارای همان اجزای اصلی شیمیایی و مواد حساسیت‌زا هستند و صرف‌نظر از منبع، در محصولات فنی مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. در ادبیات آمریکایی، اصطلاح “رزین ” بیشتر استفاده می‌شود.

نحوه استفاده درست از کلیفون برای ویولن

یکی از قسمت‌های بسیار مهم در نواختن ویولن، دانستن چگونگی استفاده از کلیفون برای آرشه است. رزین در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی وجود دارد و به‌طورکلی برای کمک به چنگ زدن بهتر موهای آرشه مورداستفاده قرار می‌گیرد. روند استفاده از رزین یا کلیفون به‌منظور ایجاد یک غشاء چسبناک روی موهای آرشه است. بدون قرار دادن رزین روی آرشه، ویولن شما هنگام نواختن صدای واضح و مطبوعی نخواهد داشت.
اگر از آرشه استفاده کرده باشید مطمئناً متوجه شده‌اید که به‌احتمال‌زیاد، هنوز روی آن یک پوشش کم رزین وجود دارد. برای شروع، شما باید مقدار رزین روی آرشه خود را تعیین کنید. به‌سادگی با پشت انگشت خود موهای آرشه را به سمت ناحیه قورباغه‌ای شکل بکشید.
اگر می‌بینید که انگشت شما سفید خالص است، آرشه بیش‌ازحد رزین دارد. اگر این‌گونه است انگشت خود را برداشته و موهای آرشه را تکان دهید تا مقداری از رزین از آن خارج شود. برای برداشتن رزین می‌توانید از یک حوله کاغذی سبک نیز استفاده کنید اما در صورت امکان از تماس انگشتان دست جلوی موهای آرشه خودداری نمایید.

استفاده از کلیفون روی آرشه

مراحل استفاده از کلیفون در آرشه ویولن
در اینجا نحوه استفاده از رزین به آرشه آورده شده است:
۱- قطعه رزین خود را بگیرید و آن را خراش دهید تا پودر رزین به قسمت بالای آن برسد. رزین را با استفاده از پیچ آرشه یا یک سوهان ناخن خراش دهید.

خراش رزین با پیچ آرشه

۲- آرشه سفت شده خود را بردارید و شروع به گذاشتن رزین روی موهای آرشه کنید. حرکت آن باید شبیه به مالش رنگ در جهت مخالف یا واکس زدن کفش باشد. چند ثانیه برای هر قسمت از آرشه وقت بگذارید و رزین را به‌طور مساوی در تمام قسمت‌ها بمالید. کمان را بالا و پایین ببرید تا یک روکش یکنواخت و خوب به دست بیاید. بازهم از اینکه آرشه خود را در رزین فروکنید نترسید زیرا می‌خواهید رزین به موهای آرشه بچسبد.

نحوه مالش آرشه به کلیفون

۳- با دقت پشت انگشت خود را بگیرید و مانند قبل آزمایش کنید تا ببینید که چه مقدار کلیفون روی آرشه است اما این کار را همیشه انجام ندهید. اگر آرشه جدید باشد ممکن است در برخی از نقاط به مقدار زیاد رزین توجه نکنید. همچنین اگر بیش‌ازحد در این کار ظرافت داشته باشید ممکن است تا پنج دقیقه طول بکشد.
۴- بعد از اینکه به‌اندازه کافی رزین روی آرشه قراردادید باید بعد از هر ۶۰ دقیقه تمرین، از آن دوباره استفاده کنید. به‌طورمعمول این امر برابر با یک‌بار در هر جلسه تمرین است.
اگر اخیراً ویولن جدیدی خریداری کرده‌اید، احتمالاً با آرشه کاملاً جدیدی همراه است. این عالی است اما بسیاری از مردم مقدار رزینی را که باید برای آرشه‌های جدید استفاده شود، درک نمی‌کنند. برای به دست آوردن مقدار کافی کلیفون روی آرشه حتماً تمام مراحل قبل را دنبال کنید.

یک کلیفون خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
دو نوع کلیفون روشن و تیره داریم که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. معمولاً رزین روشن سخت‌تر است و صدای “نرم‌تری ” تولید می‌کند. نوازندگان ویولن ترجیح می‌دهند از آن استفاده کنند. از طرف دیگر، رزین تیره «نرم و چسبناک» است. نوازنده‌های ویولن‌سل و نوازندگان کنترباس رزین تیره را به رزین روشن ترجیح می‌دهند. با این پسماند چسبناک، رزین تیره روی آرشه‌های ویولن‌سل و کنترباس بهتر اعمال می‌شود زیرا آن‌ها موهای بیشتری دارند. حتی اگر تفاوت از نظر صدا تقریباً محسوس نباشد، استحکام کلیفون بر صدای تولیدشده توسط ساز تأثیر می‌گذارد.

کلیفون روشن و تیره

رنگ رزین به دمای استفاده‌شده در طی فرآیند تقطیر بستگی دارد. هر برند مراحل ساخت خاص خود را دارد و انواع مختلفی از رزین را ایجاد می‌کند. توجه داشته باشید که نتیجه نهایی به نوع سیم‌هایی که استفاده می‌کنید نیز بستگی دارد. در این خصوص برخی موارد خاص وجود دارد:

• اگر یک نوازنده مبتدی هستید، انواع رزین در سطح ابتدایی کافی خواهد بود و همراه با پیشرفت خود، در صورت تمایل می‌توانید انواع مختلف رزین را امتحان کنید.
• گردوغبار تولیدشده براثر حرکت آرشه بر روی رزین می‌تواند علائم آلرژی را در شما برجسته یا تحریک سازد. اگر به رزین حساسیت دارید بدانید که رزین‌های ضد آلرژی نیز وجود دارد. فقط با چند کلیک می‌توانید آن‌ها را در اینترنت پیدا کنید!
• رزین ذوب نمی‌شود اما در محیط گرم می‌تواند نرم‌تر شود. هرچه تیره‌تر باشد، در برابر حرارت مقاومت بیشتری دارد. اگر در یک منطقه گرم زندگی می‌کنید این یک عامل مهم است.
یکی از کلیفون‌های مخصوص ویولن، کلیفون توماستیک است. ازجمله ویژگی‌های بارز این نوع رزین در زیر بیان‌شده است:
• ایجاد چسبندگی مناسب بین سیم و آرشه
• کاهش صدای نویز آرشه
• ایجاد صدای موسیقی شفاف و پرحجم
• مناسب برای آب‌وهوای خشک یا فصول سرد
• مناسب برای تمام سیم‌ها