آشنایی با تاریخچه گیتار و ویژگی‌های این ساز محبوب

تاریخچه گیتار

تاریخچه گیتار به‌طور دقیق مشخص نیست؛ و روایت‌های گوناگونی از مراحل پیدایش آن وجود دارد. با ریشه‌یابی واژه گیتار می‌توان تا حدودی با تاریخچه این ساز آشنا شد.
در پارسی کهن کلمه سیه‌تار یا همان سه تار امروزی به نوعی ساز نسبت داده شده است. این کلمه از پارسی کهن به زبان یونانی گسترش یافت و به آن κιθάρα kithara گفته می‌شد. بعدها و پس از تحولات بیشتر این ساز، در زبان لاتین به آن cithara می‌گفتند. پس از آن این ساز در زبان عربی قیثاره نام گرفت و با ورود به زبان اسپانیایی guitiarra نامیده شد.
می‌توان گفت گیتارهای امروزی ساخته و پرداخته هنرمندان موسیقی اسپانیایی است. اگرچه این ساز نیز مانند بسیاری از سازهای دیگر، به مرور و با مشتق شدن از سایر آلات موسیقی شکل گرفته است. بعضی از محققان معتقد هستند که ساز سیتارای یونانی، منشا پیدایش گیتار امروزی است. بعضی دیگر نیز ریشه آن را در سه تار ایرانی می‌دانند.
یک روایت دقیق‌تر نیز گفته است که ساز عود و بربط عربی تحول یافت و توسط نوازنده‌ای عربی به نام زریاب به آندلس آورده شد؛ و سپس در سراسر اسپانیا و اروپا گسترش یافت. در نهایت می‌توان پیدایش گیتار به شکل امروزی را از قرن شانزدهم میلادی در اسناد تاریخی مشاهده کرد.

بخش‌های مختلف ساز گیتار

با مطالعه تاریخچه گیتار تحولات گسترده آن قابل بررسی است. گیتار امروزی نیز در انواع مختلفی از جمله کلاسیک، اکوستیک و الکترو اکوستیک ساخته می‌شود. اما به طور کلی گیتار یک ساز زهی است که با انگشت یا پیک نواخته شده و صدای آن ناشی از ارتعاش سیم‌های ساز است.
در یک نگاه کلی و از بالا به پایین، گیتار دارای بخش‌های اصلی زیر است:

• سردسته
• خرک
• کوک ساز یا هد
• دسته
• پاشنه
• بدنه
• پیکاپ‌ها
• خرک پایینی
• صفحه پشت و رو
• دریچه خروج صدا
• سیم‌ها

انواع گیتار

در یک دسته‌بندی کلی، گیتارها به دو نوع اکوستیک و الکتریک تقسیم می‌شوند. البته هرکدام از این دو نوع نیز دارای انواع خاصی هستند.
• گیتار اکوستیک خود شامل گیتارهای با سیم فلزی و گیتارهای کلاسیک و فلامنکو هستند. آنچه در ایران به‌طور معمول رایج است همان گیتار فلامنکو یا کلاسیک است. گیتاری با سه سیم فلزی و سه سیم پلاستیکی.
• گیتارهای الکتریک نیز داری انواع گوناگونی هستند. گیتار الکتریک استاندارد، گیتار نیمه اکوستیک و گیتار بیس، از جمله محبوب‌ترین گیتارهای الکتریک هستند.
• گیتار الکتریک استاندارد عمومی‌ترین شکل این ساز است. گیتار نیمه اکوستیک اما تفاوت‌هایی با مدل استاندارد دارد. گیتار نیمه اکوستیک از حفره صدا و پیکاپ‌های گیتار الکتریک بهره می‌برد؛ اما سایر اجزایش مانند گیتار اکوستیک است.
• گیتار بیس همان گیتار الکتریک است که به جای شش سیم، تنها چهار سیم دارد. این ویژگی و اندازه بزرگ‌تر آن، این ساز را مناسب اجرای صداهای بم‌تر کرده است. این گیتارها معمولا برای همراهی با گیتار اصلی در اجراهای گروهی مناسب هستند.

اگر به دنبال یادگیری گیتار هستید. بهتر است از یک گیتار اکوستیک کار خود را آغاز کنید. سپس در صورت علاقه می‌توانید گیتار الکتریک و سایر انواع آن را نیز امتحان کنید.